Stoma Bakımı

Ameliyat sonrası güçsüz hissetmek hiç de şaşırtıcı değil. Karışık duygular yaşayabilirsiniz ve bu durum kişiden kişiye değişir. Duygusal, fiziksel olarak iyileşmenin ve eskisi gibi hissetmeye başlamanın biraz zaman alacağını unutmayınız. 

Ne bilmem gerekiyor? 

Ameliyattan sonra uyandığınızda ilk torbanızı kullanıyor olacaksınız. Bu şeffaf bir torba olacaktır, böylece hemşireleriniz yeni stomanızı kolayca kontrol edebilecektir. Stomanız başlangıçta şişecek ancak birkaç hafta içinde boyutu kademeli olarak azalacaktır. 

Vücudunuzda stomanın bulunduğu yerde bazı damlamalar ve sızıntılar olabilir. Bunlar tamamen rutin olduğundan lütfen endişelenmeyin. Ürostomili hastalarda başlangıçta stentler de takılı olacaktır. Bunlar, ameliyatınızdan sonraki 7-10 gün içinde çıkarılacak veya kendileri düşecektir. Hekiminiz, ne zaman normal şekilde yiyip içebileceğinizi size söyleyecektir. Kolostomi ve ileostomili hastalarda birkaç gün boyunca desteklemek için stomanız altında bir "köprü" (destek çubuğu) olabilir. Bunların tamamen rutin olduğundan emin olun ve zamanı geldiginde mümkün olduğunca az rahatsızlık verilerek çıkarılacağı için lütfen endişelenmeyin.

Hekiminiz, ne zaman normal şekilde yiyip içebileceğinizi size söyleyecektir. 

Adaptör ve torbanız takılı iken banyo yapabilirsiniz. Ameliyat sonrası ilk kontrolünüz gerçekleştikten ve ameliyat bölgesindeki dikişleriniz alındıktan sonra, doktorunuz banyo konusunda farklı bir öneride bulunmadıysa dilerseniz adaptör ve torbayı çıkartarak da banyo yapabilirsiniz. Sabah saatlerini ve kahvaltı öncesini tercih ederseniz, geliş az olacağı için daha rahat hareket edebilirsiniz. Banyo sırasında sıcak su yerine ılık su tercih etmelisiniz. (Stoma damar yönünden zengin bir yapıya sahip olduğu için sıcak su kanamaya neden olabilir) Stoma ve çevresinde cilt kuruluğuna neden olacağı için sabun duş jeli, şampuan gibi ürünleri direkt stoma çevresine uygulamamaya özen gösteriniz. 

Genellikle ameliyattan bir süre sonra normal cinsel aktivitelere devam edilebilir. Burada önemli olan eşinizle bu konuyu konuşup utangaç hissetmemenizdir. İlişki öncesinde torbanın boşaltılması önerilir.

Egzersiz ve spor herkes için faydalıdır. Ostomi ameliyatı geçirmek spor yapmaya engel değildir. Ameliyattan önce keyif aldığınız bir spora ameliyattan sonra da 
hekiminize danışarak devam edebilirsiniz. 
 

Ameliyat sonrasında feçes, anüsten geçmek yerine stomadan geçecektir. Feçesin her zaman geçtiği yol, anüste bulunan özel sfınkter kas tarafından kontrol edilir. Ancak bir stomanız olduğunda yaşayacağınız temel fark, feçesi çıkarmanız gerektiğinde artık tutamıyor veya kontrol edemiyor olmanızdır. Aynı zamanda gaz çıkarmanız gerektiğinde de herhangi bir kontrolünüz söz konusu değildir. 

Cerrahi ameliyatınızın çok sayıda farklı sebeple gerçekleştirilmesi gerekebilir ve cerrah ile stoma hemşireniz, tüm sebepleri size açıklayacaktır. İleostominiz, uç veya halka ileostomi şeklinde olabilir. 

Sahip olacağınız stoma türüne ileostomi adı verilmektedir. Ameliyat sırasında ince bağırsağınızın bir bölümü stoma (açıklık) oluşturmak için karın yüzeyine doğru çıkarılır. Eğer mümkünse, ameliyat öncesinde stomanızın bulunacağı bölgeyi stoma hemşirenizle belirleyebilirsiniz. Bu açıklık genellikle vücudunuzun sağ tarafında yapılır ama bazı durumlarda sol tarafta da bulunabilir. 

İleostomi torbası, filtre dôhil çeşitli özel niteliklere sahiptir. Bu filtre, hava geçişi sağlar. Böylece torba şişip balonlaşmaz. Filtre ayrıca koku giderici özelliktedir ve koku yayılmasını önler, bu da insanların en fazla endişelendiği konulardan biridir. Torba su geçirmezdir, böylece duş alırken veya banyo yaparken de takabilirsiniz. 

Kolostomide ve İleostomide Özel bir diyet gerekmemekte birlikte sevdiğiniz tüm yiyeceklerin dahil olacağı dengeli bir diyetle beslenmelisiniz. Ameliyattan sonraki ilk 2-4 hafta içinde büyük öğünler yediğinizde şişkinlik hissedebilirsiniz. Başlangıçta az ve sık yemeli, ardından kademeli olarak bunu günde 3 öğüne dönüştürmelisiniz. Bunun sebebi ise, düzenli öğünlerin daha öngörülebilir. bağırsak hareketlerine sahip olmanıza yardımcı olmasıdır. 

Belirli yiyeceklerin (tıpkı diğer insanlarda da rahatsız edici olabileceği üzere) diğerlerinden daha fazla gaz yaptığını görebilirsiniz; bu durum sizi rahatsız ederse, söz konusu yiyecekleri tüketmeyi kesin. Deneme yanılma yöntemiyle kısa sürede sizin için uygun dengeli beslenme düzenine ulaşacaksınız. Diğer herkes gibi ishal olabilir ya da zaman zaman kabızlık çekebilirsiniz. Böyle bir durumda, rahatsızlığı eskiden olduğu gibi tedavi edin ya da ilgili sağlık profesyoneline danışın. 

İleostomi ameliyatı geçirmiş birinin, sindirim sürecine iyi bir başlangıç sağlamak için yiyecekleri düzgün şekilde çiğnemeyi unutmaması özellikle önemlidir. Yerfıstığı gibi yiyecekler, sindirilmesi zor olduğundan kaçınılmalıdır ya da en azından kararınca tüketilmeli ya da iyice çiğnenmelidir. 

"Ameliyattan bir süre sonra zamanla eski rutin yaşantınıza geri dönebileceğinizi fark edeceksiniz" 

Ameliyat sonrasında, feçes anüsten geçmek yerine, stomadan geçecektir. Feçesin her zaman geçtiği yol, anüste bulunan özel sfınkter kası tarafından kontrol edilir. Ancak bir stomanız olduğunda yaşayacağınız temel fark, feçesi çıkarmanız gerektiğinde artık tutamıyor veya kontrol edemiyor olmanızdır. Aynı zamanda gaz çıkarmanız gerektiğinde de herhangi bir kontrolünüz söz konusu değildir.

Cerrahi ameliyatınızın farklı sebeplerle gerçekleştirilmesi gerekebilir. Cerrahınız ile stoma hemşireniz, tüm sebepleri size açıklayacaktır. Kolostomi; uç veya halka kolostomi olabilir. 

Sahip olacağınız stoma türüne kolostomi adı verilmektedir. Ameliyat sırasında kalın bağırsağınızın (kolon) bir bölümü stoma (açıklık) oluşturmak için karın yüzeyine doğru çıkarılır. Eğer mümkünse, ameliyatınız öncesinde stomanızın bulunacağı bölgeyi stoma hemşirenizle görüşerek belirleyebilirsiniz. Kolostomi genellikle vücudunuzun sol tarafında yapılır ama bazı durumlarda sağ tarafta da bulunabilir. 
 

Kolostomi torbası, filtre dahil çeşitli özel niteliklere sahiptir. Bu filtre, hava geçişi sağlar. Böylece torba şişip balonlaşmaz. Filtre ayrıca koku giderici özelliktedir ve koku yayılmasını önler, bu da insanların en fazla endişelendiği şeylerden biridir. Torba su geçirmezdir, böylece duş alırken veya banyo yaparken de takabilirsiniz. 

Kolostomide ve İleostomide Özel bir diyet gerekmemekte birlikte sevdiğiniz tüm yiyeceklerin dahil olacağı dengeli bir diyetle beslenmelisiniz. Ameliyattan sonraki ilk 2-4 hafta içinde büyük öğünler yediğinizde şişkinlik hissedebilirsiniz. Başlangıçta az ve sık yemeli, ardından kademeli olarak bunu günde 3 öğüne dönüştürmelisiniz. Bunun sebebi ise, düzenli öğünlerin daha öngörülebilir. bağırsak hareketlerine sahip olmanıza yardımcı olmasıdır. 

Belirli yiyeceklerin (tıpkı diğer insanlarda da rahatsız edici olabileceği üzere) diğerlerinden daha fazla gaz yaptığını görebilirsiniz; bu durum sizi rahatsız ederse, söz konusu yiyecekleri tüketmeyi kesin. Deneme yanılma yöntemiyle kısa sürede sizin için uygun dengeli beslenme düzenine ulaşacaksınız. Diğer herkes gibi ishal olabilir ya da zaman zaman kabızlık çekebilirsiniz. Böyle bir durumda, rahatsızlığı eskiden olduğu gibi tedavi edin ya da ilgili sağlık profesyoneline danışın. 

İleostomi ameliyatı geçirmiş birinin, sindirim sürecine iyi bir başlangıç sağlamak için yiyecekleri düzgün şekilde çiğnemeyi unutmaması özellikle önemlidir. Yerfıstığı gibi yiyecekler, sindirilmesi zor olduğundan kaçınılmalıdır ya da en azından kararınca tüketilmeli ya da iyice çiğnenmelidir. 

"Ameliyattan bir süre sonra zamanla eski rutin yaşantınıza geri dönebileceğinizi fark edeceksiniz" 

Genellikle, ileostomide boşaltılabilir bir torba kullanmanız gerekmektedir. Farklı tipte boşaltılabilir. torba bulunmaktadır ve hemşireniz sizin için en uygun olanı seçmenize yardımcı olacaktır. Örneğin, ameliyatınızdan hemen sonra takılan şeffaf torba yerine, daha küçük olabilecek mat bir versiyona geçmeyi isteyebilirsiniz. Örneğin, ameliyatınızdan hemen sonra takılan şeffaf torba yerine, daha küçük mat bir torbaya geçmeyi isteyebilirsiniz. 
Ayrıca, enci (uç) kolostomi yapıldı ise bir kolostomi tıpası veya irigasyonla stomanızı yönetmeyi denemeniz de mümkün olabilir. Bu seçeneklerle ilgileniyorsanız, lütfen doktorunuzla görüşün. 

Genellikle kolostomi ile kapalı bir torba kullanmanız önerilebilir. Ancak stomanızdan çıkanlar daha sıvıysa, boşaltılabilir bir torba daha uygun olabilir. Farklı tipte kapalı veya boşaltılabilir torba bulunmaktadır. Hemşireniz sizin için en uygun olanı seçmenize yardımcı olacaktır. 

Farklı tipte ürostomi torbalarından sizin için uygun olanı stoma hemşireniz seçmenize yardımcı olacaktır. Ayrıca ihtiyacınız olduğu hallerde gece/ bacak idrar torbası da kullanabilirsiniz. 

neden kolostomi torbası kulllanmam gerek cevap

Derin ven trombozu riskinin artması nedeniyle herhangi bir ameliyat sonrasındaki ilk 6 hafta boyunca uçağa binmek genellikle tavsiye edilmemektir. Bunun dışında ostomili olmak iş ve tatil sebebiyle yurtiçi veya yurtdışı seyahatlerinizi hiçbir şekilde engellemez. 
Seyahat için ihtiyacınız olacak her şeyi yanınıza almayı unutmayın ve tatil süresi boyunca yeterli malzemenin yanınızda olduğundan emin olun. Ayrıca, eğer uçakla seyahat ediyorsanız, olası kayıp bagaj veya gecikmeler sebebiyle malzemelerinizi hem valiziniz hem de el çantanızda bulundurun. 

Stoma nemli, pembemsi kırmızı renkte ve karın bölgenizden dışa çıkık olmalıdır. Başlangıçta oldukça şiş olabilir ancak zamanla ameliyattan 6-8 hafta sonra küçülecektir. Kırmızı olmasına rağmen stomada his yoktur ve ağrılı değildir. 

"Özellikle ilk günlerde stomalı yaşama uyum sağlama konusunda güçlükler yaşayabilirsiniz. Ancak zamanla bu güçlüklerin üstesinden geldiğinizi göreceksiniz." 

Stomanız, ameliyattan hemen sonra, genellikle de birkaç gün içinde, çalışmaya başlayacaktır. Başlangıçta çıkanlar sıvımsıdır ve bağırsağınız bir süredir çalışmadığı için keskin bir kokuya sahip olabilir. Bazen bağırsak çıktılarınız kanla karışık olabilir. Ancak, daha dengeli bir beslenmeye devam ettikçe yoğunluğun hafifçe artacağından ve kokunun düzeleceğinden emin olabilirsiniz. Başlangıçta, stomanızdan belirli miktarda gürültülü hava (veya gaz) gelmesi muhtemeldir; bunun oldukça normal olduğunu unutmayın.
Hala düşük miktarda bağırsak/ rektum hareketi nedeniyle hastaların daha önce yaptıkları gibi tuvalete gitme ihtiyacı duymaları da olağandır
Bu durum zamanla azalacaktır. Anüsünüz hala mevcutsa, bir miktar mukus çıkışı olabilir. Bu da beklenen bir durumdur ve mukus çıkışına yardımcı olmak için tuvalette oturmak yeterli olabilir.
 

Torbanızı değiştirmek için bir rutin oluşturmanızı ve olabildiğince bu rutine uymaya çalışmanızı öneririz. Stomanıza alıştıkça günün belirli zamanlarında daha yoğun ya da daha az çalıştığını fark edeceksiniz. Örneğin yemekten hemen sonra, diğer zamanlara kıyasla stomanızın daha aktif olduğunu  göreceksiniz. Böyle yoğun bir zamanı torba değiştirme zamanı olarak seçmeyin. Stomanızın nispeten daha az faal olduğu bir zamanı seçin. Torbayı değiştirmeye başlamadan önce, ihtiyacınız olacak her  şeyin elinizin altında olduğundan emin olun. Tıpkı yaşamdaki diğer her şey gibi burada da önceden planlama yapmak çok yardımcı olabilir

Ürün değiştirme klavuzu

Başlamadan önce, ihtiyacınız olan her şeye sahip olduğunuzdan emin olun: yumuşak bez, ılık su, plastik atık torbası, yeni bir torba, adaptör ve diğer yardımcı ürünler. Öncelikle Adaptörü stoma çapında değil stoma çapından 1-2 mm büyük kesmelisiniz. Sızıntı ve cilt problemleri riskini azaltmak için yapışkandaki deliğin stoma çevresine tam oturması çok önemlidir. Cildinizi ıslatılmış gazlı bez ya da hassas temizleyici losyon ile temizleyiniz. Cildinizi çok iyi kurulayınız. Cilt bütünlüğünüzü koruyabilmek için stoma çevresi adaptörün altında kalacak olan cilde cilt tipinize görekoruyucu Bravo Barrier krem veya Cilt Koruyucu Sprey uygulayarak cildinizi tahrişten koruyun. Adaptörü cilde yapıştırmadan önce adaptörü kestiğiniz yuvarlak kısma veya stomanızın çevresine ince bir şerit halinde pasta (macun) uygulayın. Pasta (macun) cildinizi sızıntıdan korur. Cilt sağlığınız için kullanmanızı önemle tavsiye ederiz. Adaptörünüzü uygulamadan önce iki elinizin arasında 30 saniye kadar tutarak ısıtın. 

Daha iyi yapışması için parmaklarınızla hafif baskı uygulayın. 

Torbayı adaptöre takmadan önce torbanın alt kısmında bulunan boşaltma bölümünü (kıvır-katla-yapıştır-gizle) kıvırın, katlayın, yapıştırın ve gizleyin. Ürostomi torbasında ise tıpayı kapatın. Torbayı adaptörle aşağıdan yukarıya doğru dairesel bir hareketle takın, bu esnada nefesinizi kısa süreli tutmanız kolay uygulamanızı sağlar. 


Torba üzerinde bulunan kilit açıkken duruş pozisyonuna göre torbanızın yönünü ayarlayabilirsiniz. Kilide yanlardan bastırdığınızda klik sesi torbanızın güvenli kapandığının işaretidir. Açmak için kilit üzerine bastığınızda yine duyacağınız klik sesi torbanızın açıldığını gösterir. 

Torbanızı değiştirirken kilidi açın ve nazikçe torbayı adaptörden ayırın. 


Adaptörü değiştirmek için bir elinizle adaptörü cildinizden ayırırken diğer elinizde cildinizi destekleyin. Torbanız yarısına kadar dolmadan boşaltmanızı tavsiye ederiz. Torbanızı boşaltmadan önce torbanızın yönünü size uygup şekilde ayarlayın. 

Bu durum kişiden kişiye değişir. Hemşireniz, torbanızı ne kadar sıklıkla değiştirmeniz gerektiği konusunda size öneride bulunacaktır, ancak günde birkaç kez boşaltmanız gerekebilir. 

Sahip olacağınız stoma türüne ürostomi adı verilmektedir. Cerrahi ameliyatınızın çok sayıda farklı sebeple gerçekleştirilmesi gerekebilir. Cerrahınız ile hemşireniz, tüm sebepleri size açıklayacaktır. İdrarın böbreklerinizden karın bölgesinin dışına çıkması için bir geçiş yolu oluşturulur. Buna stoma (açıklık) denir. Eğer mümkünse, ameliyat öncesinde stomanızın bulunacağı bölgeyi stoma hemşirenizle belirleyebilirsiniz. 

Ürostomi ameliyatı sonrasında idrarın normal geçiş yolu değiştirilir. İdrar üretradan çıkmak yerine sto­madan çıkacaktır. İdrarın geçtiği normal yol, üretradaki özel bir kasla kontrol edilmektedir. Ancak bir stomanız olduğunda göreceğiniz başlıca değişiklik artık idrarınızı yapmanız gerektiğinde tutamıyor veya kontrol edemiyor olduğunuzdur. 

rostominiz gün boyunca sürekli çalışacaktır. Çoğu kişi, idrar çıkışları genelde sabah saatlerinde düşük olduğundan torbalarını sabah vakti değiştirme eğilimindedir (elbette, gece boyunca içmediğinizi varsayarsak!) Bir başka önemli püf noktası da torbayı değiştirmeden önce birkaç kez öksürmektir. Bu şekilde idrarınızın çoğu torbaya boşalacaktır. Torbayı değiştirmeye başlamadan önce, ihtiyacınız olacak her şeyin elinizin altında olduğundan emin olun. Tıpkı yaşamdaki diğer her şey gibi burada da önceden planlama yapmak çok yardımcı olabilir

Bu durum kişiden kişiye değişir. Hemşireniz, torbanızı ne sıklıkla değiştirmeniz gerektiğini size anlatacaktır. Gece boyunca ürostomi torbası gece torbasına bağlanabilir. Böylece gece boyunca torbanızı boşaltmak için kalkmanız gerekmez. 

Ürostomi torbası, stomanızın bulunduğu karın bölgeniz üzerine yapışacak şekilde tasarlanmıştır. İdrarın stomadan geri girmesini engelleyerek üriner enfeksiyonları önlemeye yardımcı olmak için tek yönlü valf dahil özel aksamlara sahiptir. 
İçeriği tuvalete boşaltmayı kolaylaştırmak için torbanın altında bir tıpa bulunmaktadır. Torba su geçirmezdir, böylece duş alırken veya banyo yaparken de takabilirsiniz. 

Özel bir diyet gerekmemekte birlikte sevdiğiniz tüm yiyeceklerin dahil olacağı dengeli bir diyetle beslenmelisiniz. İlk 4-6 hafta boyunca iştahınızda azalma olabilir. Böyle bir durumda, stoma hemşirenize danışın. 
Geçirdiğiniz ameliyatın doğası gereği, ürostomi olmamış bir kişiden daha fazla idrar üreteceksiniz. Bunun anlamı, vücudunuzun doğru sıvı dengesini sağlamasına yardımcı olmak için! orantılı şekilde daha fazla sıvı tüketmeniz gerektiğidir. ürostomili kişilere genellikle günde 2-3 litre sıvı tüketmeleri önerilir

"Ameliyattan bir süre sonra zamanla eski rutin yaşantınıza geri dönebileceğinizi fark edeceksiniz"